Van noodhulp…
Na de aardbeving op Lombok vloog Willem van Burgsteden van ZOA’s noodhulpteam vrij snel naar dit Indonesische eiland en zag de verwoesting met eigen ogen: “De nood was enorm groot. Maar ZOA kan snel schakelen en beslissen, we werken met korte lijntjes. Dus binnen tien dagen hadden we onze eerste distributie onder de bewoners van het eiland. In samenwerking met lokale partners deelden we voedsel, zeep, dekens, tentzeilen, hygiënepakketten en schoon drinkwater uit.” Een maand later werd het eiland Sulawesi getroffen door aardbevingen en een tsunami. Willem herinnert zich: “Hele dorpen waren verdwenen, omdat zand zich vermengde met het water erboven en zo drijfzand werd.” Ook nu kwam ZOA direct in actie om de eerste nood te lenigen, wat na lieverlee overging in wederopbouw.
Een van de organisaties met wie ZOA samenwerkte, was de Amerikaans-Canadese organisatie World Renew. Projectmanager Mona Saroinsong, die zelf op Sulawesi opgroeide, vertelt: “In de noodhulpfase deelden we voedsel en andere noodzakelijke artikelen uit in zo’n zestien dorpen. In de tweede fase richtten we ons alleen op degenen met de grootste nood, in zo’n zes dorpen op het eiland.” Mona nam verschillende mensen aan en stuurde ze eropuit om informatie te verzamelen. Eén vraag stond daarbij steeds centraal: wat heb je nodig? “We organiseerden bijeenkomsten met de leiders van de dorpen en gemeenschappen. Soms kwamen er wel tweehonderd mensen op af. Ze waardeerden het enorm dat er echt naar hen geluisterd werd.”
… naar wederopbouw
ZOA’s wederopbouw betrof de bouw van van 704 (semi) permanente huizen, inclusief sanitaire voorzieningen en schoon water, bestand tegen aardbevingen. Verder was er landbouwverbetering, het opzetten van ondernemingen, psychosociale hulp voor traumaverwerking en training van lokale teams in rampbestrijding. Daarnaast ging ZOA de bergen van Sulawesi in om de bewoners daar op te zoeken. Willem: “Je denkt aanvankelijk dat zij niet zoveel last zouden hebben van de aardbeving en tsunami, maar niets was minder waar. Er hadden zich aardverschuivingen en modderstromen voorgedaan. En het meest schrijnende was: in de bergen heerste heel veel armoede. De bewoners hadden geen drinkwater, nauwelijks voedsel, geen onderwijs. We hebben ook deze mensen kunnen helpen met noodhulp en wederopbouw.”
Willem geeft als voorbeeld het opzetten van een zijderupsvlinderteelt als alternatieve bron van inkomsten, of een kippenboerderij. Omdat zelfredzaamheid een belangrijk thema is bij wederopbouw, hielp ZOA ondernemers op Lombok en Sulawesi ook met het opzetten van een goed businessplan en trainingen. Willem: “Het is fijn dat we een breed mandaat hebben, waardoor we op heel veel sectoren van de samenleving kunnen inzetten.”