Maar liefst 13 miljoen mensen zijn afhankelijk van humanitaire hulp, zoals Kavira die met haar gezin op de vlucht sloeg.
als je alles kwijt bent
Congo staat op de Vergeten Lijst van ZOA op nummer 1. Niet voor niets, er is zoveel aan de hand in dit land, dat je er wanhopig van zou worden: geen drinkwater, niet genoeg voedsel, gebrek aan goed onderwijs en gezondheidszorg. Maar liefst 13 miljoen mensen zijn afhankelijk van humanitaire hulp, zoals Kavira die met haar gezin op de vlucht sloeg: "We ontsnapten net aan de dood."
“Ons leven was goed. Het gebied waar we leefden was erg vruchtbaar en als boerin kon ik mijn kinderen – drie jongens en twee meiden – goed onderhouden”, herinnert Kavira zich.
Totdat er op een dag rebellen haar dorp in het oosten van Congo binnenvielen. “De mannen haalden iedereen uit hun huizen en een voor een werden de dorpelingen vermoord. Dankzij God ontsnapten mijn kinderen en ik die dag aan de dood. Het leger kwam ons redden en met de overgebleven dorpelingen sloegen we op de vlucht.”
Ze raakten van de ene op de andere dag alles kwijt: onderdak, inkomen, dagelijks eten en drinken, kleding, onderwijs, gezondheidszorg. De kinderen zijn ernstig getraumatiseerd.
Wat zou jij doen als jij in mijn schoenen zou staan?
vraagt Kavira wanhopig en indringend.
Congo heeft zeer gewilde grondstoffen, de wereld vecht erom. Dat leidt in dit land tot onmetelijk veel geweld, machtsmisbruik en uitbuiting. Rebellen ronselen kindsoldaten en er is veel geweld tegen vrouwen. Het wijdverspreide seksuele geweld is in Congo een ‘weapon of war’. Vrouwen zijn bovendien extra kwetsbaar als echtgenoten hen in de steek laten, wat nogal eens gebeurt. Er is niemand die hen beschermt, maar ook economisch komen ze dan in zwaar weer. Vaak kunnen ze moeilijk in hun levensonderhoud voorzien en lijden ze honger.
Zo vertelt Mwende Moderine (38) uit Rubanga:
Ik heb een handicap aan mijn rechtervoet, zoals je wel ziet als ik loop. Mijn man liet ons – mij en onze vijf kinderen – in de steek. Het leven was erg zwaar.
Door haar handicap was het lastig voor haar om op het land te gaan werken, bij een lokale boer. Ze kwam niet of nauwelijks rond.
Tuliya Butunga – 22 jaar, moeder van twee kinderen, uit het dorp Kibungu vertelt:
Nadat ik door mijn man was verlaten, ging ik naar mijn ouderlijk huis terug, maar de situatie werd er niet beter op. Mijn vader kon niet bijspringen, hij is oud en ziek, hij heeft geen werk. Iedereen lachte me uit, ik werd uitgescholden. Ik voelde me depressief: wat had het leven nog te bieden?
ZOA laat het er niet bij zitten en helpt in Congo vluchtelingen, kwetsbare mannen, vrouwen en kinderen. Zowel Mwende als Tuliya – en met hen tientallen andere vrouwen – kregen een beroepstraining. Mwende is inmiddels verkoopster en Tuliya is suikerhandelaar. Mwende: “ZOA heeft ons geleerd om financieel zelfstandige vrouwen te worden. We hopen dat ZOA andere moeders blijft ondersteunen, die net als wij heel goed hulp kunnen gebruiken, een vak willen leren en zelfstandig voor hun gezin willen zorgen.” Ook helpt ZOA bij het opstarten van samenwerkingsverbanden, het verbeteren van landbouwopbrengsten en het registreren van landrechten als vluchtelingen terugkeren naar hun land.
ZOA geeft ook sociotherapie. Via groepsgesprekken en rollenspellen leren Congolezen omgaan met conflicten en hun soms onverwerkte emoties. ZOA wil op die manier de vrede opbouwen in een diep ontwricht land. Als het onderlinge vertrouwen weer toeneemt, worden mensen rustiger, zelfverzekerder en stabieler. Dat is ook goed voor hun gezins- en dorpsleven; zelfs de lokale economie komt tot bloei. Mensen leren met elkaar praten en willen weer samenwerken.
“Sociotherapie heeft me geleerd om niet meteen naar de rechtbank te rennen als ik mijn gelijk wil halen, maar om eerst het probleem uit te praten”, zegt een van de deelnemers aan sociotherapie.
Ook Kabulungu Byandugu is veranderd. Hij was een vechter en hij dronk veel. De politie kwam er meermalen aan te pas.
Omdat ik zoveel vocht, noemden mensen mij Simson. Sinds ik sociotherapie volg, ben ik anders gaan denken, over mezelf en anderen. Ik heb geleerd om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen gedrag.
Ik wil er samen met ZOA zijn om hen en andere mensen van de Vergeten Lijst te helpen aan de eerste levensbehoeften.