Iedere dag een beetje hoop

ZOA TEAMLEDEN COLOMBIA OVER HUN DAGELIJKSE WERK

'Caminantes zien ons als hun reddingslijn'

De pick-up truck van ZOA levert altijd blije gezichten op langs de route van de caminantes - vluchtelingen te voet uit Venezuela. “Ze weten precies wie we zijn en wat de missie van ZOA is”, vertelt een teamlid van ZOA in Colombia. “De caminantes zien ons als hun reddingslijn.”

De dag begint om half negen op het ZOA kantoor in Tame, Colombia. Het team dat eropuit gaat om caminantes bij te staan, overlegt over de activiteiten van die dag. Dan vertrekt het naar een steunpunt tussen Tame en La Antioqueña, waar vrijwilligers de Venezolaanse vluchtelingen opvangen die eerder op de route geïdentificeerd zijn. Ze controleren van ieder gezin de identiteitsdocumenten en geboorteakten, om er zeker van te zijn dat ze familie zijn en dat er geen sprake van mensenhandel is.

Adempauze

De caminantes kunnen er even uitrusten. Hun kleding wassen, douchen en bedenken hoe ze verder gaan. Ze krijgen bovendien een voucher uitgereikt met daarop een bedrag van bijna negentig euro. Die kunnen ze verder op de route besteden bij supermarkten, drogisterijen, restaurants én busmaatschappijen die bij ZOA geregistreerd staan.

Het is een welkome, broodnodige adempauze. “Het was verschrikkelijk moeilijk om ons geliefde Venezuela achter te laten, vanwege het conflict, de oorlog, de werkloosheid”, vertelt Heini Rodríguez, die met zijn gezin van plan is naar Peru te trekken.

“Onze ziel doet pijn bij het verlaten van ons huis, onze familie, moeder en grootouders. We hebben ze allemaal moeten achterlaten om aan een reis te beginnen die veel mensen niet eens kunnen afmaken. En we weten dat we in een nieuw land zullen aankomen waar we niet welkom zijn.” Met tranen in de ogen neemt de familie de voucher in ontvangst. Tranen van pijn, maar ook van intense dankbaarheid. “God zegene jullie werk”, zegt hij.

In de berm

Halverwege de dag reist het team verder, tegen de vluchtelingenstroom in, naar het begin van de route in La Antioqueña. “Dit is waar ons werk met de caminantes eigenlijk begint”, vertelt een van de teamleden. Vanaf dit punt trekken de vluchtelingen ofwel verder Colombia in, of in de richting van een buurland. Hier worden mensen in nood geïdentificeerd.

“Soms zien we meerdere families tegelijk in de berm langs de kant van de weg”, zegt hij. “We kunnen gemakkelijk zien of het caminantes zijn. Bij het zien van de ZOA pick-up truck stellen ze zich snel in een rij achter elkaar op, met stralende gezichten, omdat ze weten wie wij zijn en wat we voor hen doen.”

Eén voor één beantwoorden de vluchtelingen vragen die de teamleden hen stellen. Uit hoeveel personen bestaat hun kerngezin? Hoeveel dagen geleden zijn ze de grens overgestoken? Uit welke staat komen ze? Wat was de reden dat ze hun land verlieten? Staat er een familielid of kennis op hen te wachten op de plaats waar ze naartoe gaan?

Tegelijk maken ze van de gelegenheid gebruik om hun verhaal te doen. Over het afscheid in Venezuela. Over de ontberingen onderweg. Over hun verdriet en onzekerheid. “Man, je kunt je niet voorstellen wat we hebben moeten doormaken”, vertelt Andreina uit het Venezolaanse Barinas. Na een week wandelen met haar hele gezin, inclusief kinderen jonger dan twee jaar, is ze net in La Antioqueña aangekomen.

“Al het geld dat we bij ons hadden, is ons onderweg afgenomen”, zegt ze. “Bij iedere controlepost moesten we betalen. De oversteek van de rivier met een kano kostte ons het enige dat we nog hadden. Maar godzijdank zijn we jullie tegengekomen, de engeltjes van ZOA.”

Busstation

’s Middags rijdt het ZOA team terug richting Tame, waar op het busstation hun dag eindigt. “We krijgen bericht van de busmaatschappij waar we mee werken, als er caminantes met ZOA vouchers zijn gearriveerd”, vertelt een van de teamleden. Zij gaan daar dan naartoe, om de aankoop van een buskaartje voor de vluchtelingen te regelen.

“Iedere keer weer raakt het me als ik hun vermoeide gezichten zie, uitgemergeld door gebrek aan voedsel”, vertelt hij. “Ik denk dat dit buskaartje hen misschien wel het gelukkigst maakt. Ze zijn altijd zo blij als ze ons op het busstation aan zien komen.” De meeste caminantes kiezen ervoor hun voucher te besteden aan een buskaartje, waarmee ze verder kunnen. Het kaartje betekent een grote stap in de richting van een nieuw bestaan – hoe onzeker ook.

Iedere dag ontmoet het ZOA team weer nieuwe caminantes. Iedere dag zijn er nieuwe verhalen. Iedere dag is er een beetje hoop. “We weten dat het ongelooflijk moeilijk is om je land te moeten ontvluchten”, zegt het teamlid. “Wij zullen daarom altijd onderweg zijn, op zoek naar migrantenfamilies die wij kunnen helpen.”