We zijn er in Burundi

Een genocide in 1972, een jarenlange burgeroorlog tussen 1993 en 2005 en gewelddadig verlopen verkiezingen in 2015: de bevolking van Burundi heeft al heel wat etnische en politieke conflicten voor de kiezen gehad. Daarnaast is het één van de armste landen ter wereld. Duizenden gezinnen zijn het land ontvlucht, dat economisch verder achteruit holt. En nu, in 2025, krijgt Burundi te maken met een toestroom van vluchtelingen uit DR Congo. Op de vlucht voor geweld en spanningen in eigen land zoeken zij een veilige haven in Burundi.

Dichtbevolkt en veel landbouwconflicten

Het land is met ruim 13 miljoen mensen op krap 28.000 vierkante kilometers één van de dichtstbevolkte landen ter wereld.Bijna 90 procent van de bevolking is voor haar levensonderhoud volledig afhankelijk van de landbouw. Er is niet genoeg landbouwgrond beschikbaar voor alle inwoners van het land. Daar komt bij dat eigendomsrechten van landbouwgrond vaak niet zijn vastgelegd. Burundezen die na een vlucht voor overstroming of andere zaken uiteindelijk terugkeren naar hun voormalige grond, krijgen vaak conflicten met de bewoners die de grond hebben ingenomen. 

Druk op voorzieningen

Burundi heeft ook geen natuurlijke hulpbronnen, zoals olie, waarmee buitenlandse deviezen verdiend kunnen worden. De druk op de weinig aanwezige voorzieningen blijft toenemen. Zo raken de natuurlijke bronnen bijvoorbeeld langzaam leeg.

Onbetrouwbare regenval

Burundi is een bergachtig land met een relatieve goede regenval. Eind september begint in het land het regenseizoen. Dit duurt tot ongeveer eind april. Door de mondiale klimaatverandering worden deze regens steeds onbetrouwbaarder, wat resulteert in verlies van landbouwproductie. Daarnaast is er het stijgende waterniveau van het Tanganyika-meer. In combinatie met hevige regenval veroorzaakt dat overstromingen en aardverschuivingen. Hierdoor raken vele mensen ontheemd.

Vluchtelingen uit andere landen

Tegelijkertijd komen er steeds meer vluchtelingen uit andere landen naar Burundi. Veruit de meeste van hen komen uit DR Congo. Ze zijn ze op de vlucht voor geweld en oplopende spanningen. Binnen enkele weken is het aantal vluchtelingen uit dit land in maart opgelopen tot ruim 46.000. Elke dag nog zijn er zo'n 500 tot 1000 Congolezen die de grens met Burundi oversteken. Dat veroorzaakt nieuwe problemen in Burundi. Er is een gebrek aan alle basisvoorzieningen voor deze groep. Tot overmaat van ramp zijn de vluchtelingenkampen overvol. 

Daarom is ZOA samen met de UNHCR bezig om een nieuw kamp te ontwikkelen in de Mwaro provincie, in het westen van Burundi, dichtbij de grens met Congo. De Burundese overheid heeft hiervoor een stuk grond beschikbaar gesteld, maar met de bouw moet nog worden begonnen. 

Geen werk, schoon water of medische zorg

Veel Burundezen kampen daarnaast met werkloosheid, ondervoeding, slechte huisvesting, gebrek aan onderwijs en medische zorg. Ze hebben beperkte toegang tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen. Ziektes verspreiden zich hierdoor snel. Om toch te kunnen overleven, is de stap naar criminaliteit of prostitutie soms klein. En zonder werk of toekomstperspectief kunnen jongeren door politieke spelers worden verleid om zich aan te sluiten bij bijvoorbeeld een militie. Op deze manier blijven conflicten onder de oppervlakte sluimeren, terwijl mensen juist behoefte hebben aan vrede en stabiliteit. 

ZOA zet zich sinds 2010 in voor de wederopbouw van Burundi. Dit doen we met een integrale aanpak. Door te werken aan landregistratie kunnen we bijdragen aan vredesopbouw en voedselzekerheid. Daarnaast richten we ons op de ontwikkeling van de landbouw, toegang tot schoon drinkwater en de sociaaleconomische ontwikkeling van jongeren.

Landbouwconflicten oplossen

Als duidelijk is van wie welk stuk land is, kunnen veel conflicten voorkomen worden. ZOA heeft daarom een programma voor landregistratie ontwikkeld. Dorpsbewoners stellen nu in overleg met de overheid en het kadaster het landbezit vast. Hierbij is speciale aandacht voor het beschermen van landrechten van vrouwen. Parallel hieraan worden in de dorpen vredescomités opgericht en getraind, waar burgers terecht kunnen met kleine en middelgrote landconflicten. Land kan namelijk alleen worden geregisteerd als conflicten hierover zijn opgelost.

Boeren ontwikkelen een toekomstvisie

Tegelijkertijd ondersteunen we boeren om optimaal gebruik te maken van hun grond. We helpen bij de vorming van boerencoöperaties en geven landbouwtechnische trainingen. Dit doen we in combinatie met het PIP-project ofwel ‘Plan Intégré du Paysan’. Boerenfamilies worden gestimuleerd hun eigen toekomstvisie voor de komende drie jaar op te schrijven, om vervolgens te werken aan de uitvoering daarvan. Het project is zeer succesvol gebleken. Ook andere organisaties passen deze methode inmiddels toe in Burundi.

Schoon drinkwater

In de gebieden waar we werken, verbeteren we de drinkwatervoorzieningen voor afgelegen dorpsgemeenschappen. Daarbij geven we trainingen voor het verbeteren van hun hygiëne. Bij scholen combineren we dit met de bouw van goede latrines voor de leerlingen.

Jongeren

Jongeren zijn een belangrijke doelgroep. Meer dan 65 procent van de Burundese bevolking is onder de 24 jaar. De werkloosheid onder deze groep is schrikbarend hoog. We geven vaktrainingen aan jongeren en bieden activiteiten om de sociale cohesie te verbeteren. Hiermee proberen we te voorkomen dat jongeren gefrustreerd raken en zich laten verleiden tot gewelddadig gedrag en criminaliteit.

Mensen met een beperking

ZOA heeft ook specifiek aandacht voor mensen met een beperking. Samen met andere organisaties voeren we het project We are Able! uit. Het doel hiervan is dat we onze activiteiten op hun specifieke noden aanpassen, zodat mensen met een beperking ook een goede plek in de maatschappij krijgen. Het project geeft mensen met een beperking het gevoel dat ze er weer toe doen in hun gemeenschap. Ze vinden hun eigenwaarde terug en kunnen voorzien in hun eigen levensonderhoud en dat van gezinsleden. 

Meer lezen over We are Able!