“Gebrek aan water en voedsel gaan hand in hand. Ik zag mensen met honger een gat graven voor water, maar het enige waarop ze stuitten, was wat vies water. Ik zie de teleurstelling en de wanhoop nog in hun ogen. In Afghanistan zag ik een kind dat eruitzag als een oude man, helemaal verschrompeld, dat was schokkend. Ook in de Hoorn van Afrika neemt honger hand over hand toe. De droogte is immens. Voor mij bleef klimaatverandering altijd wat abstract, maar ik zie het daar gewoon gebeuren: voor jaren achtereen geen druppel water meer. Het vee sterft, mensen slaan op de vlucht, maar waarnaartoe? Het gaat echt om uitgestrekte gebieden die landsgrenzen overstijgen. Het heeft voor bijvoorbeeld veeboeren geen zin meer om rond te trekken met de seizoenen mee, want elders kunnen ze hun vee ook niet laten grazen. Ze zullen een andere vorm van inkomenszekerheid moeten vinden, maar wat? Dit vergt een oplossing waar niet alleen ZOA voor kan zorgen, maar we doen wat we kunnen.”
'Het kind leek een oude, verschrompelde man'
"De voedselcrisis, de honger in de wereld, is echt enorm groot. Miljoenen mensen zijn wanhopig op zoek naar water en voedsel, vooral in de Hoorn van Afrika. Dat treft me", vertelt Ina Hoogendoorn. Zij maakt deel uit van ZOA's noodhulpteam en is crisiscoördinator voor the Dutch Relief Alliance.
ina hogendoorn over voedselramp en crises
'Ik voelde me zó machteloos'
Honger heeft Ina van dichtbij gezien op haar vele reizen naar crisisgebieden. In het zuiden van Ethiopië, tijdens de enorme droogte van 2015, maar ook in Afghanistan en nu weer, in de Hoorn van Afrika. "De beelden zijn schokkend."
Soms lijkt het wel of we niet goed zien wat er in de rest van de wereld gebeurt...
"Ik zal het nooit vergeten, het was in 2016, in Nigeria. Ik was in een vluchtelingenkamp en ik was behoorlijk kritisch. Het leek allemaal wel mee te vallen en ik kreeg vage antwoorden op mijn vragen. Totdat een lokale leider zei: ‘Loop eens met me mee.’ Daar stonden we, bij kapotgeschoten huizen. Onder een afdakje van karton kookte een vrouw op een vuurtje wat bladeren, meer was er niet. Een jongetje van vier keek wezenloos voor zich uit. Normaal is een kind nieuwsgierig en springt op, maar nu gebeurde er helemaal niets. Het raakte me en méér: mijn eigen cynisme trof me. Het was voor mij een eyeopener: kijk altijd onder de oppervlakte, blijf de mens zien, ontdek de echte nood."
Je hebt heel wat leed gezien. Voel je je vaak niet machteloos?
“Ja, absoluut. Bij mijn laatste bezoek aan Darfur (Sudan) sprak ik vrouwen die waren verkracht. Ze werden medisch behandeld, maar moesten daarna terug naar huis, waar het zo weer kon gebeuren. Ik voelde me zó machteloos. Maar ik dacht: stel dat ik die vrouw was, dan zou ik het toch fijn vinden dat iemand de moeite neemt om te komen en naar mijn verhaal te luisteren. Ook al kun je de oorlog niet stoppen, het kan je wat schelen. En dat gaven deze vrouwen ook aan: ‘Door jou zijn we gezien.’ De vraag is dus: kan het ons wat schelen? Een zak rijst brengen is belangrijk, maar we zijn er ook om náást hen te staan. Dat doet ertoe.”
Wat doet al dat leed met je, bijvoorbeeld in Afghanistan, Tigray?
“Hoewel ik best zakelijk kan zijn, kan het lijden van een ander me soms écht pijn doen. En dat moet ik dan een plek geven, soms door erover te praten met oud-collega’s die dit kennen of een psycholoog. En zo’n acht jaar geleden heb ik een burn-out gekregen. Onrecht, lijden, kwaad: het zijn voor mij geen lege begrippen meer."
"Het is soms een hele (geloofs)worsteling: ik snap het soms gewoon niet. Ik heb nooit getwijfeld dat God bestaat, maar als Hij er is, waarom gebeurt het allemaal dan? Soms wil ik voor die worsteling wegrennen en mijn gevoel blokkeren. Maar na een tijdje weet ik dat ik erdoorheen moet, én ik weet inmiddels ook dat ik erdoorheen kom en dat mijn geloof in God er dan nog steeds is. Dat geeft wel weer rust. Tegelijk motiveert het leed mij om mijn steentje bij te dragen. Ik kan geen oplossingen voor wereldproblemen aandragen, maar ik kan wel het leed van een man, vrouw of kind verlichten. En gelukkig raken mij ook mooie mensen en momenten. Zo zag ik dat gezinnen in een vluchtelingenkamp verweesde kinderen opvingen, geweldig!”
