Venezuela gaat gebukt onder ernstig voedseltekort, inflatie en onderdrukking. Door de aanhoudende crisis en de uittocht van Venezolaanse vluchtelingen naar buurlanden, begon ZOA dit jaar voor het eerst een programma in Zuid-Amerika.
Economisch wanbeleid, corruptie en werkloosheid
Venezuela is eigenlijk een buurland van Nederland. Door Aruba, Bonaire en Curaçao grenst Venezuela aan het Koninkrijk. Waar Venezuela eerder een welvarend land was, lijdt het nu onder een politieke en humanitaire crisis.
Inmiddels zijn vier miljoen Venezolanen gevlucht naar andere landen in Zuid-Amerika, vooral naar buurland Colombia. ZOA begon dit jaar voor het eerst een programma in Zuid-Amerika. In het noorden van Colombia, niet ver van Aruba, is ZOA actief in informele vluchtelingenkampen.
Venezuela ondergaat een economische recessie, die startte in 2014. Directe oorzaak is de wereldwijd gedaalde olieprijs, een belangrijke inkomstenbron voor de eerst welvarende oliestaat Venezuela. Maar ook economisch wanbeleid, corruptie, werkloosheid en mensenrechtenschendingen dragen bij aan de crisis. Het leven van de eens welvarende Venezolanen is verwoest. Basismiddelen zijn onbetaalbaar geworden. Mensen zijn op zoek naar voedsel, onderdak en medische voorzieningen. Ondervoeding is een groot probleem en maandelijks sterven honderden Venezolanen door gebrek aan medicijnen en ander medisch materiaal.
De sociaaleconomische koers van president Nicolás Maduro zorgt voor een torenhoge inflatie en dreigende hongersnood in Venezuela. Maduro, president sinds 2013, is niet vies van machtsvertoon. Nadat hij in 2015 de meerderheid in het Parlement verloor, zorgde zijn optreden voor grote demonstraties in de hoofdstad Caracas. Na verkiezingen in 2018 kwam Maduro opnieuw als winnaar uit de bus. De oppositie verklaarde de verkiezingen onrechtmatig, omdat deze niet democratisch waren en stelden Juan Guaidó in januari als interim-president aan. Dit besluit wordt wereldwijd gesteund, aangevoerd door de Verenigde Staten.
De VS leggen nu economische sancties op om Maduro tot aftreden te dwingen. De sancties raken Venezuela in het hart van de economie: de olie-industrie. Een krachtig instrument, omdat Venezuela economisch afhankelijk is van de VS. Maar Maduro zit nog stevig in het zadel, omdat het Venezolaanse leger en een deel van de bevolking nog achter hem en zijn socialistische denkbeelden staat. Hoewel de VS-sancties gericht zijn tegen de regering, lijdt het volk. De VN vrezen voor een voedsel- en medicijntekort voor miljoenen mensen. De humanitaire crisis zal alleen maar verergeren. Een politieke oplossing lijkt ver weg.
Door de crisis zijn miljoenen Venezolanen gevlucht naar buurlanden. Hoewel veel migranten in buurlanden als Brazilië, Peru en Ecuador terechtkomen, vangt Colombia de meeste Venezolanen op: in 2018 maar liefst 1,4 miljoen. Maar Colombia is zelf een land in conflict: zo woedt de Colombiaanse burgeroorlog sinds 1964. In 2016 tekende de regering een vredesakkoord met de communistische guerrillabeweging FARC. Hoewel dit verdrag een einde maakte aan de bloederige burgeroorlog, is de implementatie van het akkoord een lang en ingewikkeld proces. In Colombia zijn de leefomstandigheden ook niet overal even goed: een kwart van de bevolking leeft onder de armoedegrens en in sommige gebieden is er een gebrek aan primaire levensbehoeften als water, voedsel en gezondheidszorg. Ook de banen worden schaarser. Voor de al arme bevolking van Colombia is de komst van vluchtelingen niet gemakkelijk.
Genoeg redenen voor ZOA om een noodhulpactie op te zetten in het noorden van Colombia, in de provincie La Guajira, een gebied waar veel Venezolanen heenvluchten. ZOA richt zich op de meest kwetsbare mensen die geen inkomen of bezittingen meer hebben. Zij wonen in de illegale nederzettingen, in zelfgebouwde onderkomens, die meestal niet al te veilig zijn. In deze informele kampen verbetert ZOA de water- en sanitaire voorzieningen. We delen afsluitbare watertanks en waterfilters uit. Ook bouwen we latrines en verbeteren we de hygiëne en toevoer van drinkwater bij de gaarkeukens, waar mensen uren moeten wachten op eten. Door de hygiëne te verbeteren, moet de uitbraak van ziektes voorkomen worden. In totaal helpt ZOA met dit project in de informele kampen bijna 3700 mensen.
De situatie voor Venezolaanse vluchtelingen in Colombia zal niet verbeteren op korte termijn. ZOA werkt op een conflict sensitieve manier, zodat mensen niet uit elkaar gedreven worden, maar gaan samenwerken. Een van de doelen van ZOA-projecten is om het risico op conflicten tussen vluchtelingen en de lokale bewolking te verminderen. Daarnaast gaan we een voedselproject doen. Met een voorspelde exodus van nog eens twee tot drie miljoen Venezolanen tegen het eind van 2019, is de vluchtelingenstroom uit Venezuela een van de grootste humanitaire crises van dit moment. ZOA verwacht dan ook voorlopig nog actief te zijn in het gebied.
ZOA startte een noodactie om Venezolaanse vluchtelingen in Colombia te voorzien van eerste levensbehoeften. Help je ook mee? Doneer dan via onderstaande knop.