Al jarenlang hebben Zuid-Sudanezen te maken met enorme droogte in het ene deel van het land, overstromingen in andere delen (onder meer door de klimaatcrisis), alsmede conflicten in het hele land. Deze mengeling van leed zorgt voor onder meer misoogsten en daardoor honger bij grote delen van de bevolking. Een extra probleem is dat veel Zuid-Sudanezen, die al jarenlang in Sudan wonen, terugkeren naar Zuid-Sudan om de oorlog in Sudan te ontvluchten. Zoveel monden erbij... dat legt een enorme druk op de gastgemeenschappen, die zelf nauwelijks te eten hebben.
Noodkreet uit Zuid-Sudan: ‘Geef ons alsjeblieft voedsel!’
De situatie in Zuid-Sudan verslechtert met de dag. Met name in het noordwesten van dit land is er veel honger. “De verwachting is dat er over niet al te lange tijd een enorme hongersnood zal zijn, die minimaal 40.000 Zuid-Sudanezen zal treffen, vooral in de regio Aweil”, zegt onze noodhulpspecialist Kees-Jan Hooglander.
7 maart 2024
Dreigende hongersnood in Zuid-Sudan
‘Mensen leven de hele dag op een kopje thee’
Nog naar net terug van een reis naar Zuid-Sudan is Kees-Jan Hooglander, noodhulpspecialist bij ZOA, ondersteboven van wat hij daar zag. “Mensen vertelden mij dat ze nu al drie dagen niet gegeten hebben, ’s ochtends een kopje thee drinken en het daarmee de hele dag moeten doen.”
Alarmbellen voor Zuid-Sudan
Maar wanneer is er sprake van een hongersnood? Kees-Jan legt uit: “Internationaal kijken overheden en hulporganisaties in welke landen en gebieden voedseltekorten zijn: dit wordt bijgehouden met een soort meetlat: de IPC-score. Begin dit jaar gingen alle alarmbellen af voor de regio Aweil, in het noorden van Zuid-Sudan, want binnenkort wordt daar de hoogst meetbare score verwacht: IPC5, ofwel die van catastrofe. Er is nu al veel honger, maar straks, in de periode april tot en met juli als het graan van de vorige oogst op is en de nieuwe oogst er nog niet is, belanden we in de fase van hongersnood: een regelrechte bedreiging voor minimaal 40.000 mensen. Als we niets doen, gaan er onherroepelijk veel doden vallen. Mensen smeekten mij: ‘Geef ons alsjeblieft voedsel, dan kunnen we het mogelijk overleven.’”
Wanhoop in Zuid-Sudan
Het noodhulpteam van ZOA gaat altijd ter plekke poolshoogte nemen voordat noodhulp wordt verstrekt. Dus met het oog op de naderende hongersnood reisde Kees-Jan af naar Aweil (Zuid-Sudan) om te onderzoeken hoe groot de nood is: wat speelt er precies en welke hulp is nodig? “Samen met lokale collega’s verzamelden we data en hoorde ik verhalen uit de eerste hand. Helaas werden we bevestigd in wat we al hadden gehoord: de situatie is erg schrijnend. De grond is daar kurkdroog en er is heel veel honger. Het spreekwoordelijke water staat bij mensen tot aan de lippen, ik las de wanhoop in hun ogen. Er is enorm veel behoefte aan onder andere voedsel en schoon drinkwater. Mijn collega vertelde dat een moeder haar baby naar hem toegooide en zei: 'Zorg jij maar voor hem, ik kan niet meer.'" Kees-Jan valt even stil en zegt dan: "Het tekent voor mij de radeloosheid die er is."
Vluchtelingen uit Sudan
Intussen komen er steeds meer monden bij om te voeden, namelijk die van vluchtelingen uit Sudan, waar een verschrikkelijke burgeroorlog woedt. Vaak gaat het om mensen die in Zuid-Sudan zijn geboren, en nu terugkeren naar hun geboorteland. Veel Zuid-Sudanezen zitten echter niet op deze vluchtelingen te wachten. Kees-Jan vertelt: “Ik hoorde verhalen van volwassenen en kinderen die in elkaar zijn geslagen en worden weggejaagd bij bijvoorbeeld waterpunten en van markten, omdat er al zo weinig is. Een Sudanese vrouw probeerde een jerrycan met water voor 20 cent op de markt te verkopen, maar werd eraf getrapt. Letterlijk. Een andere vrouw vertelde: ‘Ik ben teruggekomen met acht kinderen, maar heb nergens een plek om te slapen dus we slapen buiten. Ik heb niets om in te koken, maar ik heb ook niets om te koken.’ Dat raakte mij misschien nog het meest: de radeloosheid van al die mensen die niets meer hebben. Soms denk ik weleens: zijn we nog wel op tijd?"
"Daarom wil ZOA nú directe noodhulp geven om levens te redden. Daarnaast zetten we ook in op langdurige impact, zoals het aanleggen van nieuwe waterbronnen en het uitdelen van landbouwgereedschap, zaden en gewassen. Geef je ook? Elke bijdrage is van levensbelang!”
Foto's Ruben Timman en Peter Caton
Ja, ik help mee voor mensen met honger in Zuid-Sudan
Jouw steun is van levensbelang voor mensen in rampgebieden. Je bijdrage wordt besteed aan hulpverlening in Zuid-Sudan én in andere crisisgebieden waar hulp hard nodig is.