"Repareren is een risico", geeft Kees-Jan Hooglander toe. Samen met drie andere collega’s van het Disaster Response Team van ZOA is hij sinds het begin van de oorlog bezig met het organiseren van noodhulp in Oekraïne. “De kans bestaat dat de Russen terugkomen en alles opnieuw kapotgeschoten wordt. Maar als we niets doen, sterven inwoners deze winter van de kou. En dat is geen optie.”
Zenuwachtig voor de winter in Oekraïne
Daken liggen eraf, deuren en ramen eruit. Een groot deel van de woningen in de Oekraïense stad Tjsernihiv en de omliggende dorpen is kapotgeschoten tijdens de Russische invasie. Inwoners vrezen de winter. “We gaan als de wiedeweerga aan de slag met reparaties”, zegt Kees-Jan Hooglander van ZOA.
7 juli 2022
ZOA steunt Oekraïners bij reparaties huizen
Aan de slag voordat de winter komt
De Russen hebben zich uit dit gebied teruggetrokken, maar de schade in de regioTsjernihiv is enorm. De gelijknamige Oekraïense stad - ten noorden van Kiev - en omliggende dorpen werden zwaar gebombardeerd. Reparaties aan huizen zijn dringend nodig met een koude winter in het vooruitzicht.
In de regio Tjsernihiv kent de winter temperaturen van -20 graden Celsius. “Dat is echt serieus”, zegt Kees-Jan. “Van december tot en met februari is het er berekoud. We merken aan de inwoners dat ze zenuwachtig beginnen te worden voor de winter. Er zijn onder hen veel teruggekeerde vluchtelingen. Ze proberen uit alle macht een goed onderkomen te vinden voor die koude periode.”
Er is haast geboden bij het repareren van de huizen, stelt hij. “Dat doe je niet in een week. We gaan als de wiedeweerga aan de slag.” Naast tijdsdruk is de beschikbaarheid van bouwmaterialen ook een uitdaging, vertelt hij. “Iedereen wil nu materialen hebben. De prijzen stijgen en de voorraden zijn beperkt.”
Cash transfers
Om de inwoners zo efficiënt en doelgericht mogelijk te kunnen helpen bij het herstellen van hun huizen, gaat ZOA hen cash transfers aanbieden. Dit werkt op dezelfde manier als waarop ZOA al een aantal maanden noodhulp verleent aan ontheemden in Zakarpattia, in het westen van Oekraïne. Naar dat gebied zijn veel mensen gevlucht vanuit het oosten, waar nog altijd gevochten wordt. “De cash transfers werken erg goed”, vertelt Kees-Jan. “We blijven er daar voorlopig ook nog mee doorgaan.”
In Zakarpattia registreert ZOA via kerken de meest kwetsbare mensen voor deze hulp van 70 euro per persoon per maand. Dat bedrag kunnen ze op vertoon van een unieke code en hun identiteitsbewijs ophalen bij een geldkantoor van MoneyGram. Dit geld besteden ze vooral aan medicijnen, voedsel, huur en hygiëne artikelen.
Voor het herstel van huizen is meer geld nodig. En voor het een ook meer dan voor het andere. “Wij helpen alleen met kleine reparaties, zoals het herstellen van daken en het plaatsen van deuren en ramen”, legt Kees-Jan uit. “Wij kunnen geen complete flatgebouwen herstellen.”
Het ZOA team heeft het zo geregeld dat mensen die het nodig hebben in één keer 2000 euro kunnen innen voor reparatiekosten. “Er zijn veel doe-het-zelvers in Oekraïne”, weet Kees-Jan. “Met hulp van familie en vrienden kunnen veel mensen reparaties aan hun eigen huis uitvoeren.”
Om er zeker van te zijn dat het bedrag daaraan besteed wordt, krijgen ze het geld in twee tranches: een deel om te beginnen met de werkzaamheden en een deel als ze halverwege zijn. Ze moeten achteraf ook verantwoording afleggen.
"Natuurlijk zijn we altijd om de tuin te leiden", zegt Kees-Jan. “Maar de kans op misbruik acht ik heel klein. De mensen zijn zó zenuwachtig voor de winter dat ik me niet kan voorstellen dat ze het geld ergens anders aan uit zullen geven. De nood is dermate hoog dat ik verwacht dat veel mensen heel dankbaar en op een goede manier gebruik zullen maken van deze hulp.”
Twee gebieden
De komende tijd werkt ZOA dus in twee gebieden in Oekraïne: zowel onder ontheemden in Zakarpattia als onder inwoners en teruggekeerde vluchtelingen in Chernihiv. “Ik denk dat ZOA de komende drie tot vijf jaar wel in Oekraïne zal blijven”, zegt Kees-Jan. “De situatie blijft erg moeilijk en de nood is hoog.”
Doneer en help mensen in nood
Samen kunnen we er zijn voor mensen op de vlucht.