‘Zonder liefde voor een ander kun je dit werk niet doen’

Emmanuel uit burundi:

‘Ik probeer mensen bij elkaar te brengen’

Hij danst en springt met de kinderen in het dorp, maar is even later heel serieus in gesprek met een man over klimaatproblemen op diens land. Emmanuel Ntakirutimana (43) gaat makkelijk om met jong en oud. Een gesprek over zijn werk voor ZOA.

Emmanuel, je was coördinator van verschillende ZOA-projecten in Burundi, waaronder het PIP-project in Chibitoke. Waarom ZOA?
“Burundezen hebben meermalen een crisis meegemaakt en ze hebben een organisatie nodig die hen hoop kan geven. Die naar hen kan luisteren en praten, hen kan helpen met wat ze nodig hebben. Ik ontdekte dat ZOA dat kan. Bovendien stemt de christelijke visie van ZOA overeen met mijn levensvisie. Dus kwam ik bij ZOA werken in 2015.”

Wat hebben de mensen in Burundi nodig?
“Verandering en ontwikkeling, zodat ze uit hun armoede kunnen ontsnappen. Ook verlangen ze ernaar om in vrede samen te leven. Ze hebben mensen nodig die hen willen vergezellen op de reis naar die vrede. In Burundi waren veel conflicten. Veel dierbaren stierven en sommigen hebben de hoop verloren om verder te leven.”

Jij hebt zelf ook de oorlog meegemaakt?
“Ja, toen ik in de laatste klas van de basisschool zat, begon de oorlog in Burundi (1993-2005) tussen etnische groepen. Mijn vrienden werden gedood en zelf werd ik ook achterna gezeten, omdat ik tot een bepaalde etnische groep hoorde. Maar door de genade van God bleef ik leven. Mijn wereld stond wel op z’n kop. Het was een moeilijke tijd. Daarna wilde ik graag bijdragen aan de vrede, aan het helpen oplossen van problemen.”

Je had ook kunnen kiezen voor geweld, maar dat deed je niet.
“Ik ging naar een protestantse basisschool in Burundi. Daar werd het evangelie verteld. Ik las ook de Bijbel en zag dat Jezus mensen in nood hielp. Hij was mijn voorbeeld en nodigde me uit: ‘Kom, en ik maak je tot een discipel, tot een vredestichter’, zoals ook in Mattheüs 5 staat. Dat geloof groeide en Hij is nog steeds mijn favoriete rolmodel. Ik wil zijn zoals Hij is en probeer mensen bij elkaar te brengen. Voor mij is ook innerlijke vrede belangrijk. Dan kun je namelijk niet negeren dat anderen lijden of anderen bevechten zonder dat je weet waarom. Natuurlijk, mensen kun je niet voor honderd procent vertrouwen en we hebben een lange weg te gaan naar vrede. Maar stap voor stap komen we er, samen met Hem.”

Er is veel leed in jouw land: onverwerkte trauma’s uit de oorlog, armoede, slecht toegang tot medische zorg, schoon drinkwater of voedsel. Dat moet je pijn doen.
“Ja, ik voel in mijn hart veel verdriet. Maar ik probeer mijn verdriet om te zetten in iets positiefs. Het zit in mijn natuur om te helpen, om iets aan problemen en armoede te doen. Dat begon al toen ik een jaar of achttien was. Ik kwam een kind van 4 tegen. Hij leefde op straat. Ik had niet veel geld, maar ik dacht: ik kan wel mijn eten met hem delen en hem bij ons in huis nemen. We (mijn moeder en ik) stuurden hem naar school en nu studeert hij aan de universiteit. Ik ben trots op hem.”

Hoe houd je hoop?
“Ten eerste geloof ik in een God die hoop geeft. Ten tweede geloof ik in de kracht van mensen om je heen: je familie, de buren, de gemeenschap. Dat kan troostend zijn en zorgen voor geborgenheid. Die ervaring heb ik zelf ook opgedaan. Mijn eerste vrouw overleed aan borstkanker en met onze drie dochters van inmiddels 17, 14 en 9 jaar moesten we verder. We zijn er altijd voor elkaar, dat is helend. Inmiddels ben ik opnieuw getrouwd, met Emily. Voor dit nieuwe geluk ben ik dankbaar.”

Je houdt ook van je land. Waar ben je trots op?
“De gastvrijheid van de Burundezen. Hoewel ze arm zijn, zien ze een ander staan. En ze lachen veel, daar houd ik van.”

Wat geeft je kracht om door te gaan?
“God geeft me de kracht, maar ik raak ook geïnspireerd door andere mensen die ik zie helpen. Dat geeft me hoop. Dat is tevens mijn droom voor Burundi: een land waarin liefdevolle mensen elkaar helpen. Zo sta ik ook zelf in het leven: ik wil een ander tot zegen zijn. En gelukkig krijg ik fijne feedback, van tieners bijvoorbeeld. Die zeggen: ‘We willen net als jij zijn.’ Dan zeg ik: ‘Probeer het beter te doen dan ik.’”

Wanneer vind je het moeilijk?
“Als ik moe ben en teleurgesteld ben, omdat mensen verschillend reageren op goede dingen. Dan kan ik - net als Mozes - kwaad worden. We hebben een schitterend land, waarom zou je het kapot willen maken? Dan zeg ik: ‘Het gaat goed met je, verknal het niet. Er is hoop.’ Of ik zeg bijvoorbeeld: ‘Je bent zelf geholpen, waarom help je anderen niet?’ Dan herinner ik mezelf eraan dat ik geduldig moet zijn, dat God met me is en dat Hij me kracht geeft, ook al voel ik me zwak. Hij wil me gebruiken en gaat met me mee, om door te gaan en mensen lief te hebben.”

Wat is je geheim om mensen in hun kracht te zetten?
“Mijn geheim is liefde. Ik kan werk doen of iets geven zonder liefde, maar dat gaat niet werken. Ze willen graag in hun leven vooruitkomen via de projecten van ZOA, maar ze vinden het ook fijn als er iemand is die om ze geeft en vertroost. Ik hoop dat we er heel lang als ZOA kunnen zijn.” Sinds kort woont Emmanuel met zijn kinderen bij zijn vrouw in Canada, maar hij sluit niet uit dat hij weer terugkomt en voor ZOA gaat werken.

Ook voor ZOA werken? Ontdek wat de mogelijkheden zijn