Overslaan en naar de inhoud gaan
Joep van der Spek

Column Joep van der Spek: De prijs van ons paradijs

Joep van der Spek is ambassadeur van ZOA. Hij schreef een column over welvaart, zondebokdenken en de prijs die we betalen wanneer menselijkheid onder druk komt te staan.

Doneer nu

Column Joep van der Spek

De prijs van ons paradijs

In plaats van naast mensen te staan, zijn we vooral bezig met het verdedigen van onze bezittingen. Onze welvaart groeit maar door en het lijkt ons boven de pet te stijgen: we weten simpelweg niet meer hoe we daarmee om moeten gaan. Er is zoveel rijkdom in ons land, dat het ons (onterecht) angstig maakt. Misschien wil iemand het wel afpakken? Want stel je eens voor dat je niet ieder jaar, maar om het jaar op vakantie kunt naar een all-inclusive resort in Turkije. Waar moet het dan heen met dit land? 

Gelukkig zijn daar de welbekende populisten, die voor jou een zondebok aanwijzen. De manier waarop dat gebeurt heeft ervoor gezorgd dat bepaald extreem gedachtegoed richting vluchtelingen genormaliseerd is. Het stelselmatig demoniseren van asielzoekers zet het draagvlak voor humane opvang in ons land steeds verder onder druk. 

De prijs van ons paradijs

Vorige maand overleed Joost Prinsen, acteur en presentator. In 2004 droeg hij het bekende gedicht voor van Willem Wilmink over de joodse Michel Velleman, bekend onder de artiestennaam Ben Ali Libi, goochelaar, die in de Tweede Wereldoorlog werd vermoord. Het gedicht bevat een passage die ons hedendaags aan het denken zou moeten zetten:

En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie,
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.

De vraag die wij onszelf nu moeten stellen, is: hoeveel ruimte is er eigenlijk nog voor Ben Ali Libi in mijn paradijs? Misschien wist je het nog niet, maar Nederland is inderdaad een paradijs: volgens de Quality of Life Index 2025 is Nederland het op één na beste land ter wereld om in te leven. En in dat paradijs laten wij maar wat weinig ruimte over voor mensen die op de vlucht zijn voor politieke onderdrukking, honger of oorlog. Helaas lukt het de nieuwe generatie nationalisten diepe verdeeldheid te zaaien in onze samenleving met zondebokpolitiek.

Crisis in Sudan

Daarom moeten we er voor pleiten om de mens weer te zien achter het leed. Het is niet je vijand. We moeten juist naast mensen staan die hier zijn en hulp nodig hebben, maar ook naast mensen op de vlucht ver weg in hun eigen land. Noodhulporganisatie ZOA volgde het verhaal van Ali Tromba, die met zijn vrouw Zahra een kindje kreeg in een vluchtelingenkamp in Sudan. Een land dat in 2023 nog op plek 158 van de Quality of Life Index stond. 

Zahra en haar kind

Dit jaar is Sudan verdwenen van de lijst, waarschijnlijk omdat daar de grootste humanitaire crisis van dit moment plaatsvindt. Ruim 14 miljoen mensen zijn op de vlucht geslagen voor honger, executies van gehandicapten en etnische zuiveringen. Achter elk getal schuilt een gezicht, een naam, een verhaal dat zelden onze wereld bereikt. Dus wanneer je die vakantie boekt naar een paradijselijk all-in resort, denk dan ook aan Ali Tromba en zijn dochter.

Doneer en help mensen in crisisgebieden

Met jouw steun staan we naast hen. We helpen met water, voedsel en onderdak. Help je mee met een gift? Voor € 50 help je bijvoorbeeld een gezin met een voedselpakket.