In het lichte en uitnodigende atelier van Jonneke Oskam, gevuld met voorwerpen, planten en beelden die haar liefde voor Afrika weerspiegelen, vindt ons gesprek plaats. Olifanten, giraffen en andere Afrikaanse dieren sieren de muren en geven de ruimte een warme, persoonlijke sfeer. "Dit is mijn creatieve plek," zegt Jonneke glimlachend terwijl ze ons rondleidt. Hier ontstaat niet alleen levenskunst, maar ook haar betrokkenheid bij de projecten van ZOA in Burundi.

'Ondernemers zitten vol creatieve ideeën'
Jonneke Oskam zet zich al jarenlang als ZOA Business Ambassador in voor Burundi. We zochten haar op om meer te horen over haar motivatie, de uitdagingen in Burundi, en de impact die ZOA maakt, samen met ondernemers.
Een interview met Jonneke Oskam, ZOA Business Ambassador
'Samen werken aan hoop in Burundi'
Met haar passie en vastberadenheid is Jonneke Oskam een drijvende kracht achter het werk van ZOA in Burundi. Ze blijft zich inzetten om een brug te slaan tussen het bedrijfsleven en humanitaire hulp, in de hoop dat steeds meer bedrijven hun steentje bijdragen aan een betere toekomst voor de mensen in Burundi. We spreken haar over haar ervaringen en wat haar inspireert in haar werk met ZOA.
Hoe begon jouw reis met ZOA en specifiek in Burundi?
"Het begon allemaal vanuit een verlangen om meer te doen," vertelt Jonneke. Via het werk van mijn man kwamen we in contact met ZOA en wij, allebei ondernemer, waren snel enthousiast. In Burundi waren een paar mooie projecten waar we ons snel verbonden mee voelden. Het is een land van conflicten en economische uitdagingen en kan wel wat support gebruiken.”
Als Business Ambassador fungeert Jonneke als een brug tussen het bedrijfsleven en humanitaire hulp. “Het is een rol waarin ik kan verbinden,” zegt ze. “We willen meer doen dan alleen noodhulp verlenen. We willen ons inzetten om mensen weer hoop te geven, niet voor even, maar voor lange termijn zodat de lokale bevolking uiteindelijk zelfvoorzienend wordt.”
Wat houdt het in om ZOA Business Ambassador te zijn?
Het ambassadeurschap voor ZOA draait niet alleen om financiële steun. Het gaat om het bundelen van kennis, creativiteit en netwerken om projecten naar een hoger niveau te tillen. Jonneke legt uit: “Als Business Ambassadors komen we regelmatig samen met een groep ondernemers die zich inzetten voor Burundi. Het mooie aan deze samenwerking is de chemie die ontstaat tussen de ondernemers. Iedereen brengt zijn eigen expertise mee, en dat leidt vaak tot creatieve en innovatieve oplossingen voor de uitdagingen waar ZOA en de lokale gemeenschappen mee te maken hebben.”
Jonneke beschrijft hoe een project tot stand komt: “We krijgen regelmatig updates vanuit het veld, en als er een specifiek probleem naar voren komt, brainstormen we als groep over mogelijke oplossingen. We denken bijvoorbeeld mee over hoe we lokale boeren beter kunnen ondersteunen of hoe we de infrastructuur op scholen kunnen verbeteren. Het is een dynamisch proces waarbij we echt samen aan de slag gaan. Iemand uit de groep heeft vaak wel een connectie of expertise die het project verder kan helpen.”

Welke uitdagingen zijn er in Burundi en hoe draagt ZOA bij?
Burundi staat bekend om zijn politieke instabiliteit, de impact van klimaatverandering en de terugkerende conflicten. Jonneke benadrukt dat ZOA zich richt op het bieden van structurele hulp. “Dit betekent niet alleen noodhulp na een ramp of conflict, maar ook het opbouwen van een toekomstperspectief voor de lokale bevolking. En voor mij is de enige manier om dat te bereiken, de kracht, de passie en inzet van de Burundezen zelf inschakelen om stappen vooruit te komen. Er is een mooi gezegde: Geef ze geen vis, maar een hengel en leer hen zelf vis vangen.”
In Burundi werkt ZOA veel met de PIP-methode. Deelnemende gezinnen aan een PIP-project, ofwel Plan Intégré du Paysan, maken een driejarenplan, aan de hand van tekeningen. “De deelnemers tekenen eerst hun huidige situatie op een vel papier én ze tekenen hun ‘droom’ voor over drie jaar. Dat kan zijn van een naar drie maaltijden per dag, een paar kippetjes, een groter huis, een eigen winkeltje of bedrijf… alles kan. En dan leren ze welke stappen er nodig zijn om daar te komen: wie kan wat van het huishouden doen, de financiële stappen enzovoorts. Het mooie is dat je kunde en kennis van de mensen zelf tot hun recht laat komen. Zo geef je hen weer zelfvertrouwen en hoop dat het niet hoeft te blijven zoals het is! Dat wijst de realiteit ook uit: als dit balletje gaat rollen, gebeuren er zoveel mooie dingen.”
De kracht van samenwerking tussen ondernemers
De samenwerking tussen ondernemers die Business Ambassadors zijn, brengt volgens Jonneke een bijzondere dynamiek met zich mee. “Als je een groep bevlogen ondernemers bij elkaar zet, gebeurt er iets bijzonders. We zijn allemaal mensen die gewend zijn om problemen op te lossen, kansen te zien en actie te ondernemen,” zegt ze enthousiast. “Iedere keer als we samenkomen, ontstaat er een ‘vuurtje’ van ideeën. Het ene moment praat je over waterprojecten op scholen, het volgende moment gaan we het hebben over zonnepanelen om die scholen ook van elektriciteit te voorzien.”
Het ambassadeurschap is dus veel meer dan alleen geld inzamelen. Jonneke benadrukt dat de ondernemers hun netwerk en expertise inzetten om samen met ZOA een verschil te maken. “We denken mee, komen met ideeën, en proberen echt samen te werken met de mensen in Burundi. Het is mooi om te zien hoe iedereen zijn of haar talenten kan inzetten.”

Wat inspireert jou om dit werk te doen?
Jonneke haalt haar motivatie uit de kracht van de mensen in Burundi. “Ondanks de moeilijkheden zijn de mensen ongelooflijk veerkrachtig,” vertelt ze. “Hun hoop en vastberadenheid inspireren mij elke dag.” Ze deelt verhalen over hoe families en individuen, met de juiste ondersteuning, hun leven opnieuw op kunnen bouwen. “Ik zie hoe zelfs kleine veranderingen, zoals toegang tot schoon water of onderwijs, een enorme impact kunnen hebben op de toekomst van kinderen en hun families. Dat is waar we het voor doen.”
Voor Jonneke gaat het werk van ZOA niet alleen over het bieden van directe hulp, maar ook over het versterken van lokale gemeenschappen. Ze benadrukt dat ZOA altijd samenwerkt met lokale partners en gemeenschappen om de hulp zo effectief en levensopbouwend mogelijk te maken. “We willen mensen de middelen geven om zelf een betere toekomst op te bouwen.”
Wat hoop je in de toekomst te bereiken met ZOA in Burundi?
Jonneke is optimistisch over de toekomst, ondanks de vele uitdagingen. “Ik hoop dat we in de komende jaren nog meer impact kunnen maken, vooral op het gebied van mensen in hun kracht zetten”, zegt ze. “Ik geloof dat er zoveel potentie zit in het land, de mensen en de mogelijkheden van de natuur. Met de juiste begeleiding zou niemand honger hoeven te lijden daar.”
Haar persoonlijke missie is om bedrijven en individuen te blijven betrekken bij het werk van ZOA. “Er is nog zoveel te doen, maar ik weet zeker dat we samen een verschil kunnen maken,” zegt ze vastberaden.

Lees het verslag over de reis die ondernemers vorig jaar maakten naar Burundi en hun betrokkenheid bij ZOA-Burundi: ZBA-team biedt hoop in Burundi
Wilt u meer weten over hoe u als ondernemer betrokken kunt raken bij het werk van ZOA in Burundi of in één van de andere landen? Neem contact op met Michel de Visser of Alies Dorgelo of ga naar ondernemers
Luister naar de podcast van dit gesprek