Wat is er aan de hand in Burundi?

Hoe komt Burundi zo arm?

Van de 189 landen waarvoor een HDI – Human Development Index – wordt gemeten, staat het land bijna onderaan, op plaats 185. De armoede en onderontwikkeling in Burundi zijn te wijten aan een aantal factoren, vertelt ZOA-landendirecteur Herman Kamphuis:

Het land heeft sterk geleden onder etnisch geweld, de genocide in 1972 en de burgeroorlog tussen 1993-2005. Dat heeft geresulteerd in economische achteruitgang, vluchtelingenstromen en onderling wantrouwen.

Kun je de situatie toelichten?

“De huidige overheid wordt gedomineerd door één etnische groep. De mensenrechtensituatie is zorgelijk, en (democratische) oppositie wordt steeds minder gedoogd. Na de onrustig en gewelddadig verlopen verkiezingen van 2015 besloten grote internationale donoren geen steun meer te geven aan de Burundese overheid. Omdat Burundi voor haar inkomsten grotendeels afhankelijk is van buitenlandse steun, heeft dit verlies aan donorinkomsten direct een groot negatief impact op de bevolking van Burundi. Het verleden van etnisch geweld en het politieke geweld in 2015 zorgen nog altijd voor spanningen onder de bevolking.”

Kun je iets over het land zelf zeggen?

“Met 463 mensen per km² is Burundi is één van de dichtstbevolkte landen ter wereld. Tegelijkertijd is bijna 90% van de Burundese bevolking voor haar levensonderhoud volledig afhankelijk van de landbouw. Hierdoor is de landdruk erg hoog: een boerengezin heeft gemiddeld slechts een halve hectare tot zijn beschikking, wat meestal niet voldoende is om in de kosten van levensonderhoud te kunnen voorzien. Door de bevolkingsdruk is er ook veel onderling conflict over landeigendom: ongeveer 60% van alle rechtszaken in Burundi zijn gerelateerd aan een conflict rondom land!”

Speelt ook het klimaat een rol?

“Burundi is een bergachtig land met een relatieve goede regenval. Door de mondiale klimaatverandering worden deze regens steeds onbetrouwbaarder, wat resulteert in verlies van landbouwproductie. Daarnaast is er het stijgende waterniveau van het Tanganyika-meer, dat in combinatie met hevige regenval overstromingen veroorzaakt waardoor velen mensen ontheemd zijn geraakt. Burundi beschikt overigens niet over natuurlijke hulpbronnen, zoals olie, waarmee buitenlandse deviezen verdiend kunnen worden.”

Waarom wordt Burundi zo snel vergeten in de media?

“Burundi heeft het Westen in economisch of geopolitiek opzicht niet veel te bieden. Ook is er op dit moment geen openlijke strijd gaande, zoals bijvoorbeeld wel regelmatig het geval is in buurland DR Congo. Verder is het land in vergelijking met buurlanden als Rwanda en Tanzania redelijk gesloten. Ook als toeristische bestemming is het land in het Westen nauwelijks bekend. Daarnaast is de berichtgeving over Burundi in buitenlandse media beperkt, mede omdat de internationale nieuwszenders VoA en BBC sinds maart 2019 geen toestemming meer hebben om in Burundi te werken. De nog aanwezige onafhankelijke lokale media worden nauwlettend door de overheid in de gaten gehouden, waardoor er een zekere mate van zelfcensuur is.”

Wat hebben de mensen in Burundi nodig?

“Ongeveer twee derde van de Burundese bevolking – circa 12 miljoen inwoners – leeft in chronische armoede, dus onder de armoedegrens. Mensen hebben vooral behoefte aan voedsel en een basisinkomen om in de kosten van levensonderhoud, zoals gezondheidszorg en basisonderwijs, te kunnen voorzien."

In de provincies Makamba, Rumonge en Cibitoke voeren we sinds 2016 een programma uit dat in eerste instantie is gericht op een mentaliteitsverandering:  mensen weer laten geloven in eigen kracht, in hun eigen mogelijkheden. Boerenfamilies worden binnen het PIP-project gestimuleerd om hun eigen toekomstvisie op te schrijven – wat wil ik bereiken over 3 jaar? – en vervolgens te gaan werken aan de uitvoering daarvan. ZOA ondersteunt dit traject met trainingen op allerlei gebied. Het project is zeer succesvol gebleken en de methode wordt inmiddels door diverse andere organisaties ook elders in Burundi toegepast.

Ook proberen we in het gebied waar we werken de drinkwatervoorzieningen bij basisscholen en in de dorpen te verbeteren. Bij scholen combineren we dit met de bouw van goede latrines voor de leerlingen.